کد مطلب:43723 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:348

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

آية وَ كَوَاعِبَ أَتْرَابًا (نبأ،33) به دختران و زنان يك شكل و يك صورت هستند. ترجمه شده است. پرسش اين است الف ـ آيا مقصود همه زناني هستند كه در بهشتند؟ ب ـ در صورت مثبت بودن پاسخ چرا از مردان يادي نشده است؟

چنان كه متذكر شديد اتراب از ترب به معناي همسال است كه در يك زمان به دنيا آمده باشند بر خلاف دوقلو كه در بطن واحد از يك مادر متولد ميشوند و آنها را توأمان ميگويند. واژة ترب، بيشتر در مؤنث به كار ميرود. گويند اين دختر، ترب فلان دختر است در صورتي كه همسال باشند.(قاموس قرآن، سيد علي اكبر قرشي، واژه ترب.)

هم سن و سال بودن حوريان (زنان) بهشتي ممكن است به اين معنا باشد كه زنان بهشتي همگي جوان، همسان در زيبايي و اعتدال تامند يا اين كه مراد تناسب آنان با شوهرانشان باشد; يعني حوريان از حيث زيبايي، قد، قامت، حسن منظر و... با شوهران خود همسال و برابرند.(الميزان، علامه طباطبايي، ج 20، ص 169، جامعه مدرسين / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 26، ص 48، دارالكتب الاسلامية.)

از مطالب گذشته و آيات قبل از اين آيه معلوم ميشود كه اين زنان پاداش براي مردانند; اما اين كه چرا از مردان نام برده نشده است؟ پاسخ اين پرسش در ذيل اين مسئله نهفته است كه چرا اصولاً گفتمان قرآني مردانه است و زنان به عنوان پاداش براي مردان قرار داده شدهاند.

زبان قرآن كريم، زبان فرهنگ محاورهاي و همان روشي است كه همة عقلا با آن سخن ميگويند. عقلا در خطابهايي كه به عموم مردم (زنان و مردان) دارند، ميگويند: هان اي كساني كه چنين و چنان كردهايد نه نامي از مرد ميبرند و نه از زن; قرآن كريم نيز در اين گونه خطابهايش ميفرمايد: يا ايها الذين آمنوا; اي كساني كه ايمان آوردهايد.

از طرف ديگر، عقلا در مواردي كه بخواهند همين شمول و عموميت را به صراحت بفهمانند، ميگويند: اي مردم متوجه باشيد شما چه مرد و چه زن، بايد چنين و چنان رفتار كنيد. قرآن كريم نيز در بعضي موارد اين تصريح و تأكيد را بيان كرده، ميفرمايد: مَنْ عَمِلَ صَـَـلِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَيَ...; (نحل، 97) هر يك از شما كه عمل صالحي انجام دهد، چه مرد باشد و چه زن; اما وقتي ميخواهد خطاب را متوجه مردان كند، ميفرمايد: الرِّجَالُ قَوَّ َمُونَ عَلَي النِّسَآءِ; (نسأ، 34) مردان، قيّم زنان هستند و يا هنگامي كه ميخواهد خطاب را متوجه زنان كند، ميفرمايد: وَالَّـَتِي يَأْتِينَ الْفَـَحِشَةَ مِن نِّسَآئكُمْ; (نسأ، 15) كساني از زنان شما كه مرتكب گناه فاحش شوند.

بله، از آنجا كه قسمت عمدهاي از خطابهاي قرآن درباره مسائل اجتماعي از قبيل: جهاد، قضا و امثال اينهاست، قهراً آن خطابها متوجه قشري است كه مسئول وظايف اجتماعي است و آن مردان هستند; همچنين (علاوه بر آن) براي خودداري از تكرار نيز، فقط خطاب مذكر ميآيد; چون خطاب اگر به صورت مؤنث نيز آورده شود، لازم ميآيد دوبار در همة آيات، خطاب مذكر و مؤنث ذكر شود; لذا تنها يا ايها الذين آمنوا و ... بيان شده است و يا?گيّتها اللاتي... و ... نيامده است; وانگهي از باب غلبه نيز خطابات بيشتر به صورت مذكر آمده است; چون غالباً خطابات قرآن كريم از طرف رسول اكرممتوجه مردان بود.(ر.ك: زن در آينة جلال و جمال، آية الله جوادي آملي، ص 91، مركز نشر اسرأ / پاسخ به پرسشهاي ديني، موسوي همداني، ص 15، نشر اسلامي.)